GoToS3

DepollutAir, project van de Interreg-portefeuille GoToS3, is een samenwerking tussen de universiteiten van Bergen, Gent, Littoral Côte d’Opale (Dunkerque), Namen en Rijsel.
Onderzoekers van de UNamur leggen de laatste hand aan een katalytische filter die de omgevende lucht moet zuiveren.

Reportage van Gilles Toussaint – La Libre.be – Inspire

Vluchtige organische stoffen zijn overal, binnen en buiten, aanwezig. Ze vormen een uitdaging voor de volksgezondheid. Soms kunt u ze ruiken, maar zien doet u ze niet. Toch komt u er dag in, dag uit mee in contact. Vluchtige organische stoffen (VOS) zijn chemische verbindingen die in natuurlijke toestand voorkomen, maar ook massaal aanwezig zijn in industrieproducten; ze hebben het bijzondere kenmerk dat ze bij kamertemperatuur zeer snel verdampen. “Ze zetten zich om in damp en komen zo in de lucht terecht”, verklaart Bao Lian Su, professor aan het departement chemie van de Universiteit van Namen.

“Het probleem is dat deze VOS, hoe discreet ook, niet bepaald onschuldig zijn: ze houden een aantal risico’s in, zowel voor de gezondheid als voor het milieu,” gaat onze gesprekspartner verder.

Alomtegenwoordige, schadelijke moleculen

Het parfum van rozen, een houtvuur, de geur van leer, de uitlaatgassen van een auto, de verf op de muren van een woning, meubels, de etherische oliën die zo in de mode zijn … Vluchtige organische stoffen zitten overal, binnen én buiten.

“Ze kunnen in drie groepen onderverdeeld worden,” aldus prof. Bao Lian Su: “koolwaterstoffen op basis van koolstof en waterstof (benzeen, tolueen, hexeen …); organische zuurstofverbindingen (formaldehyde, azijnzuur, ...), maar ook gechloreerde koolwaterstoffen.”

“Welk gevaar in een VOS schuilt, hangt af van de molecule in kwestie en de concentratie daarvan,” stelt doctor in de chemie Tarek Barakat, die mee het onderzoek voert. “Sommige zijn kankerver­wekkend, andere kunnen ademhalingsziektes zoals astma veroorzaken of ze kunnen in de bloedstroom terechtkomen. Ze kunnen zich afzetten op de vloer, het water besmetten en door planten en dieren geabsorbeerd worden.” Dit gevaar wordt nog groter door het “cocktaileffect”, dat het gevolg is van de ongecontroleerde combinatie van moleculen onderling.

“Ook het moment waarop iemand aan deze substanties is blootgesteld, speelt mee,” vult Bao Lian Su aan. “Het lichaam van een volwassene ontwikkelt een zekere weerstand, maar voor foetussen zijn ze gevaarlijk omdat hun cellen dat vermogen nog niet hebben.” Bovendien zijn chloorproducten proble­matisch voor het milieu, kunnen ze het klimaat beïnvloeden of de ozonlaag vernietigen. Redenen te over om onze blootstelling aan deze stoffen te verminderen.

Seek and destroy

Sinds een vijftiental jaren werken de Naamse wetenschapper en zijn team aan een procedé dat deze ongewenste VOS moet kunnen opvangen en vernietigen. Een opdracht van lange adem, die wordt uitgevoerd in partnership met onderzoekers van verschillende Belgische en Franse partner­universiteiten in het kader van een Europees Interreg-programma France-Wallonie-Vlaanderen. De opdracht kreeg de naam DepollutAir en vorig jaar startte de derde fase van het onderzoek. In deze fase moeten in vier jaar tijd voor de industrie werkmiddelen worden ontwikkeld om deze verontreinigende stoffen mee te behandelen.

Tijdens de voorbije onderzoeksjaren werkten de betrokken actoren een aantal methodes om deze vluchtige organische stoffen in grote hoeveelheden te kunnen opvangen en vernietigen. “Elk van deze technologieën heeft voor- en nadelen. Maar als ze afzonderlijk worden gebruikt, kunnen de VOS niet doeltreffend genoeg uitgeschakeld worden. Bovendien moeten we ervoor zorgen dat we geen restmoleculen creëren die nog gevaarlijker zijn,” legt prof. Bao Lian Su uit.

Het is dan ook de bedoeling om de technologieën te combineren in één enkel multifunctioneel materiaal dat deze verontreinigende stoffen absorbeert en vernielt dankzij zijn katalytische en fotokatalytische eigenschappen. Kort samengevat komt het erop neer dat ze worden verbrand. Dit materiaal zal dan worden aangepast aan de behoeften en bijzonderheden van de industriëlen, verklaart hij.

Voor afbeeldingen, zie LA LIBRE.BE - INSPIRE

Contact : Tarek barakat - tarek.barakat@unamur.be